Jaki wpływ będzie miała sztuczna inteligencja na dynamikę rynku pracy?

W ostatnich miesiącach rozgrzała dyskusja dotycząca sztucznej inteligencji, której głównym powodem był ChatGPT (Generative Pre-trained Transformer). To stworzony przez OpenAI chatbot – interaktywne narzędzie, które dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji ma za zadanie imitować ludzką interakcję.

Wprowadzenie tego rozwiązania sprawiło, że rozgrzała dyskusja na temat zmian na rynku pracy. Czy zaawansowanie sztucznej inteligencji oznacza, że wkrótce wszyscy stracimy źródło dochodu? A może jest dokładnie odwrotnie – i AI stanie się odpowiedzią na takie wyzwania jak starzenie się społeczeństwa?

Współistnienie człowieka i sztucznej inteligencji

Żyjemy w erze transformacji procesów biznesowych, w których sztuczna inteligencja jest w stanie wspierać pracę jednostki, zwiększając jej produktywność oraz wzmacniając umiejętności. Czwarta Rewolucja Przemysłowa stworzyła bowiem dynamiczną i zróżnicowaną przestrzeń, pozwalając na symbiozę człowieka i AI. To przynajmniej w części przypadków brakujące ogniowo wypełniające lukę kompetencyjną. Dające możliwość współpracy na styku unikatowych cech ludzkiego umysłu (przewodzenie, empatia, kreatywność, krytyczność) oraz nieprzecenionych umiejętności jakie oferuje nam zaawansowana technologia (powtarzalne operacje, transakcje, predykcje, adaptacja). W efekcie ludzie współpracują z inteligentnymi maszynami, aby wykorzystać to, co każda ze stron robi najlepiej. Przykładem może być tworzenie, rozwijanie, trenowanie i zarządzanie przez człowieka aplikacjami AI. Nie rywalizujemy zatem zaciekle o miejsca pracy, lecz tworzymy relacje oparte na współpracy. Sztuczna inteligencja zwiększa ludzkie możliwości, pomaga wznieść się ponad zakres naszych kompetencji m.in. przetwarzając i analizując duże ilości danych z niezliczonych źródeł w czasie rzeczywistym.

W jaki sposób firmy mogą wykorzystać sztuczną inteligencję?

Wykorzystując sztuczną inteligencję firmy mogą na nowo definiować swoje procesy biznesowe. Warto podkreślić, iż zwiększenie efektywności operacyjnej jest możliwe dzięki synergii ML (uczenie maszynowe, w  tym uczenie głębokie), RPA (zrobotyzowana automatyzacja procesów) oraz IoT (Internet rzeczy). We współczesnym świecie znajdziemy wiele tego typu rozwiązań. W branży ubezpieczeniowej są to m.in. procesowanie oraz szybsze rozpatrywanie zgłoszonych szkód, digitalizacja dokumentów z wykorzystaniem OCR (optyczne rozpoznawanie znaków) lub wykrywanie i przeciwdziałanie oszustwom. Umożliwiają to nie tylko zaawansowane narzędzia analityczne, ale również dane pochodzące z komputerów pokładowych w samochodach, inteligentnych  zegarkach lub asystentach domowych coraz częściej stanowią podstawowe źródło analizy.

Podążając za trendami związanymi z AI firmy na całym świecie rozwijają i tworzą rozwiązania, które mają pomóc pracownikom w codziennej pracy. Celem jest zwiększenie efektywności, dokładności i szybkości wykonywania zadań, a także koncentracja na bardziej strategicznych działaniach. Wśród przykładów można wymienić automatyzację działań administracyjnych (przetwarzanie faktur, weryfikacja dokumentów, klasyfikacja danych), obsługi klienta poprzez wykorzystanie chatbotów, czy procesów decyzyjnych w przypadku których AI jest w stanie podejmować decyzje w oparciu o analizę danych na podstawie zdefiniowanych zasad. Wszystkie wymienione aspekty pozwalają na wzrost produktywności, poprawiają jakość świadczonych usług oraz konkurencyjność przedsiębiorstwa.

Rozwój kompetencji pracowniczych z wykorzystaniem AI

Bez wątpienia kluczowym aktualnie trendem w rozwoju nowych produktów i modeli biznesowych jest transformacja cyfrowa zorientowana na klienta. Wśród wspomnianej kategorii produktów wykorzystujących AI można wymienić m.in. systemy rekomendacyjne, które w oparciu o historię zakupów, ocen i opinii są w stanie podpowiadać najlepiej dopasowane produkty. Podkreślić należy, iż zakres nie ogranicza się jedynie do rozrywki czy sugestii zakupowych. Personalizacja AI ma również zastosowanie w zakresie opieki medycznej i ubezpieczeń.

Nie można zaprzeczyć zatem, iż oferty tworzone z wykorzystaniem sztucznej inteligencji nie tylko adresują potrzeby klientów, lecz przynoszą również wymierne korzyści takie jak np. większa satysfakcja użytkowników czy lepiej dopasowane usługi.  Bazując na analizie dużych zbiorów danych zastosowanie AI może wspierać pracowników w lepszym rozumieniu potrzeb swoich konsumentów. Wykorzystanie danych źródłowych pozwala pracownikom przewidzieć przyszłe zmiany i dostosować oferty do oczekiwań klientów, zanim sami zdążą to zauważyć. Istotnym aspektem jest również wsparcie pracowników w zakresie optymalizacji działań. Sztuczna inteligencja jest w stanie wskazać elementy oferty z największą skutecznością oraz te, które są najbardziej interesujące dla kupujących.

Zagrożenie dla rynku pracy?

Mając świadomość, iż chatboty i zautomatyzowani asystenci obniżają koszty i umożliwiają całodobową obsługę klienta, zaś systemy przetwarzania języka naturalnego wpływają na lepszą zgodność i większą skuteczność sprzedaży, jak zatem w świetle przytoczonych przykładów powinien zachować się potencjalny pracownik? Nie można zaprzeczyć, iż w ramach szerokiego zastosowania sztucznej inteligencji w różnych obszarach życia należy przemyśleć i przearanżować model działania w przynajmniej części branż.

Z pewnością zmieni się charakter wykonywanych obowiązków, wyeliminowane zostanie wiele powtarzalnych czynności dając szanse na podnoszenie kwalifikacji pracowników. Powstaną nowe stanowiska pracy skupione wokół sztucznej inteligencji, począwszy od inżynierów oprogramowania zajmujących się projektowaniem, rozwijaniem i implementacją systemów AI, przez analityków skupionych wokół ekstrakcji, analizy i interpretacji danych wpierających podejmowanie decyzji opartych na danych, po ekspertów ds. etyki AI badających kwestie związane z odpowiedzialnym stosowaniem tego rodzaju rozwiązań uwzględniającym aspekty społeczny np. wpływ na prywatność danych. Wspominane stanowiska nie stanowią pełnej listy ról związanych z AI, której dynamiczny rozwój kształtuje coraz to nowe trendy oraz stwarza zapotrzebowanie na tworzenie nowych stanowisk odpowiadających na potrzeby rynku. Biorąc pod uwagę coraz większą złożoność i poziom zaawansowania technologii wymienione role będą ewoluować w kierunku coraz bardziej wyspecjalizowanych. Bez wątpienia zakres AI rozszerza się również na inne dziedziny co będzie implikować konieczność posiadania wiedzy z obszarów takich jak medycyna, produkcja lub finanse. Chcąc wykorzystać potencjał AI zwiększony zostanie również poziom interakcji człowieka z maszyną.

Co dalej z tym AI?

Mimo wszystkich pozytywów, jakie płyną z rozwoju AI i jego rozsądnego wykorzystania, w ostatnim czasie podniosło się wiele głosów dotyczących zatrzymania prac nad dalszym rozwojem sztucznej inteligencji. Przeciwnicy powołują się w dużej mierze na fakt, iż sztuczną inteligencją należy zarządzać z należytą troską oraz wykorzystując odpowiednie zasoby, co aktualnie nie ma miejsca. Twórcy listu z Future of Life Institute wysuwają kontrargumenty dla niekontrolowanego rozwoju AI wskakując na potencjalne katastrofalne skutki społeczne, podkreślając fakt, iż twórcy rozwiązań AI nie są w stanie ich odpowiednio kontrolować ani przewidywać przyszłych implikacji.

Należy wspomnieć, iż zespół ds. polityki w Future of Life Institute (FLI) pracuje nad ograniczeniem zagrożeń na dużą skalę związanych z technologiami transformacyjnymi poprzez poprawę zarządzania sztuczną inteligencją zarówno w skali kraju – USA, jak i w ujęciu międzynarodowym. Celem prac jest m.in. wzmocnienie standardów opracowanych przez Narodowy Instytut Norm i Technologii (National Institute of Standards and Technology’s, NIST) oraz przepisów Unii Europejskiej takich jak Akt o sztucznej inteligencji (AI Act).

Podsumowanie

Sztuczna inteligencja, jak cała technologia, jest narzędziem, które może ułatwić nam życie. Na obecnym poziomie zaawansowania, nie ma mowy o zastąpieniu siły pracowniczej przez AI, może natomiast wesprzeć ludzi w wykonywaniu codziennych zadań. Przede wszystkim – rozwiązania takie jak ChatGPT dają dostęp do gotowych rozwiązań, z których w innych okolicznościach wiele osób nie miałoby sposobności skorzystać. Dodatkowo, o ile AI jest w stanie wykonywać pewne zadania bez nadzoru ludzi, o tyle nowe miejsca pracy tworzą się przy zarządzaniu i uczeniu algorytmów AI. Dlatego warto uważnie obserwować rozwój narzędzi AI, a także dokładnie analizować, jak wykorzystać tego typu rozwiązania w naszej pracy.

Marzena Dyga – Starsza Konsultantka w Zespole Technology Consulting, EY Polska; Maja Ossowska-Nowakowska – Menedżerka w Zespole Technology Consulting, EY Polska

ZACZNIJ WPISYWAĆ I NACIŚNIJ ENTER, ABY WYSZUKIWAĆ