Jak polskie uczelnie podchodzą do kwestii innowacji?

W dobie cyfryzacji i rosnącej zależności od technologii, uczelnie wyższe w Polsce stają przed wyzwaniami związanymi z wdrażaniem nowoczesnych rozwiązań IT. Jak polskie uczelnie wyższe korzystają z innowacji? Co się zmieniło po pandemii COVID-19? Jakie nowe wyzwania i możliwości się pojawiły?

Cyfryzacja to fakt, ale czy ostateczny?

Pandemia COVID-19 przyspieszyła proces cyfryzacji na uczelniach. W 2021 roku, połowa uczelni deklarowała korzystanie z programów do elektronicznego zarządzania dokumentami [Wolters Kluwer, „Nowe technologie w zarządzaniu uczelnią”]. W 2022 roku, prawie wszystkie uczelnie korzystały już z takich systemów. To duży postęp, ale warto zauważyć, że cyfryzacja nie jest jednorazowym działaniem, ale procesem. Uczelnie muszą być przygotowane na ciągłe aktualizacje i modyfikacje systemów.

Jednym z największych wyzwań, z jakim musiały zmierzyć się uczelnie, była organizacja kształcenia zdalnego. Nie tylko technologia, ale również aspekty społeczne, takie jak budowanie relacji mistrz-uczeń w wirtualnej rzeczywistości, były kluczowe. Zdaniem 67% respondentów [Wolters Kluwer, „Szkolnictwo wyższe a technologie”], uczelnie będą organizować więcej form zdalnego kształcenia, co wskazuje na trwałą zmianę w podejściu do edukacji.

Nowa rzeczywistość po pandemii

Jak podkreślił prof. Jacek Popiel, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego [Dziennik Gazeta Prawna]  pandemia wprowadziła wiele pozytywnych zmian. Niektóre wykłady są teraz prowadzone w systemie zdalnym, co daje studentom możliwość wielokrotnego odtwarzania i zadawania pytań. Nawet nauczyciele akademiccy z wieloletnim stażem przekonali się do tej formy nauczania.

Jednocześnie, kadra akademicka musiała nabyć kompetencje cyfrowe w krótkim czasie. Według 73% badanych, uczelnie będą w większym stopniu współpracować zdalnie z pracownikami dydaktycznymi. To pokazuje, że zdalna edukacja nie jest tylko „planem B”, ale stała się integralną częścią systemu edukacyjnego.

Wyzwania z wdrożeniem systemów IT

Uczelnie są świadome, że gotowe rozwiązania modułowe nie zawsze będą w pełni odpowiadały ich potrzebom. Wyzwania finansowe, zmiana mentalności pracowników i rekrutacja specjalistów IT to główne przeszkody. Politechniki często decydują się na tworzenie własnych rozwiązań, co jest dowodem na różnorodność potrzeb i możliwości różnych typów uczelni.

Administracja uczelni: Nowe wyzwania

Pandemia uświadomiła, że praca administracji uczelni wymaga większego wsparcia technologicznego. Zaczęto wdrażać elektroniczny przepływ dokumentów i ułatwiać zdalny kontakt pracowników administracji ze studentami. To nie tylko przyspiesza procesy, ale również zwiększa efektywność i oszczędza czas.

Ważnym aspektem jest kwestia finansowania sprzętu IT dla pracowników dydaktycznych. Zdaniem 51% respondentów, uczelnie będą w większym stopniu partycypować w finansowaniu takiego sprzętu. Jest to kluczowe dla efektywnego prowadzenia zdalnego kształcenia.

Odpowiedź społeczności akademickiej

Z przeprowadzonych badań wynika, że 80% respondentów zgadza się, iż pandemia wpłynęła na to, że pracownicy dydaktyczni będą w większym stopniu korzystać z różnych urządzeń IT. Tylko 11% jest odmiennego zdania, co pokazuje, że społeczność akademicka jest w dużej mierze zgodna co do kierunku zmian.

Powrót do nauki stacjonarnej?

Ciekawym jest, że aż 59% respondentów nie zgadza się z pomysłem zmniejszenia przestrzeni dydaktycznej na uczelni na rzecz kształcenia zdalnego. To pokazuje, że mimo wszystko, bezpośredni kontakt i interakcja na uczelni są nadal cenione.

Wnioski i Rekomendacje

• Integracja Systemów: Istotne jest stworzenie systemu „matki”, który by integrował różne systemy w uczelni.
• Szkolenia i Edukacja: Nie można zapominać o szkoleniach dla różnych grup interesariuszy. To klucz do sukcesu każdego wdrożenia.
• Finansowanie: Uczelnie muszą poszukiwać alternatywnych źródeł finansowania, takich jak dotacje czy partnerstwa z sektorem prywatnym.
• Otwartość na Innowacje: Badania pokazują otwartość uczelni na inwestycje w nowe technologie. To pozytywny znak, który jednak musi być wsparty konkretnymi działaniami.
• Wsparcie dla Studentów: W obliczu trudności finansowych i galopującej inflacji, uczelnie muszą znaleźć sposoby na wsparcie studentów, zarówno finansowo, jak i organizacyjnie.
• Wsparcie Technologiczne: Uczelnie muszą zainwestować w technologię i szkolenia dla kadry.
• Finansowanie: Zabezpieczenie środków na zakup sprzętu IT jest kluczowe dla efektywności zdalnego kształcenia.
• Elastyczność: Uczelnie muszą być elastyczne i gotowe do adaptacji do zmieniających się warunków, zarówno technologicznych, jak i społecznych.
• Ocena i Feedback: Niezbędne jest ciągłe monitorowanie i ocena wprowadzanych zmian, aby dostosować je do potrzeb społeczności akademickiej.

Polskie uczelnie wyższe robią duże postępy w zakresie cyfryzacji i wdrażania nowych technologii. Niemniej jednak, nadal istnieje wiele wyzwań, które muszą zostać pokonane, aby w pełni wykorzystać potencjał innowacji. Ostateczny sukces będzie zależał od zdolności uczelni do adaptacji, finansowania i edukacji zarówno kadry, jak i studentów.